De meeste paardenliefhebbers zullen wel weten dat paarden verschillende karakters hebben, net als mensen. Als jij een paard goed kent, weet je vaak ook wel wat voor type hij is. Voor jezelf vaak handig om te weten, omdat je zo kan inschatten hoe hij bijvoorbeeld op nieuwe of spannende situaties reageert. Ook in de wetenschap waren ze benieuwd naar de reactie van paarden op nieuwe situaties of voorwerpen. Dit vertelt je namelijk iets over het karakter van het paard. Daarom zijn er verschillende gedragstesten ontwikkeld, waaronder de novel object test (novel object = nieuw voorwerp). 

De novel object test werd oorspronkelijk gebruikt bij muizen en ratten, zodat ze het gedrag van de dieren konden evalueren. Later werd de test ook bij paarden toegepast. Bij de novel object test worden de dieren geïntroduceerd aan een nieuw, onbekend voorwerp.  Vervolgens kijken de wetenschappers naar de reacties van de dieren op dit voorwerp. Je meet dus eigenlijk de angst- of stressreactie van het paard. Sommige paarden zullen nieuwsgierig zijn en het object gaan onderzoeken door er bijvoorbeeld op af te stappen en aan te snuffelen. Anderen kunnen meer angstig reageren, zij rennen bijvoorbeeld van het object weg en bekijken het van een afstand. De novel object test kan in een open ruimte (bak of paddock) worden uitgevoerd, maar ook in een stal. Het object wordt bijvoorbeeld door een persoon de ruimte in gebracht of zakt via het plafond naar beneden de ruimte in. Vaak gaat het om een visuele prikkel, dus het zien van het object. Maar je zou ook kunnen testen op geluid, beweging of een combinatie van factoren.  

Om het gedrag zo objectief mogelijk vast te leggen, wordt er vaak gebruik gemaakt van een ethogram. Dit is een lijst van alle gedragingen die een dier kan vertonen. De gedragingen worden objectief omschreven zonder een (persoonlijke) betekenis aan het gedrag te geven. Bijvoorbeeld ‘eten’ zou worden omgeschreven als ‘een kauwende beweging met voedsel in de mond’. Op deze manier weet iedereen hoe het gedrag van het dier er uit ziet en voorkom je het vermenselijken van gedrag (antropomorfisme). Aan de hand van een ethogram kun je vastleggen hoe vaak een paard bepaald gedrag vertoont of hoe lang hij het gedrag vertoont.  

Wat vertelt zo’n test je dan precies? Zoals we hierboven al even noemde, het vertelt je iets over het karakter van je paard. Hoe reageert hij op nieuwe situaties? Hoe je de informatie die uit de test komt verder gebruikt is eigenlijk afhankelijk van het onderzoek dat je doet. Er zijn verschillende gedragsonderzoeken gedaan met paarden waarbij gebruik is gemaakt van de novel object test. In het onderzoek van Bulens et al. hebben ze onderzoek gedaan naar het gebruik van verschillende objecten bij een novel object test terwijl de paarden in stal stonden. Zij hebben bij 54 paarden de reacties op vier verschillende objecten gemeten (paraplu, pionnen in twee verschillende kleuren en een bal). De paarden bleken de meeste reacties te geven op de paraplu. In een onderzoek van Visser et al. hebben ze de test gebruikt om iets te kunnen zeggen over het temperament van jonge paarden. Hieruit kwam twee componenten: de vluchtneiging en de gevoeligheid voor de omgeving. Dus in hoeverre heeft het paard de neiging om weg te rennen en in hoeverre wordt de prestatie van het paard beïnvloed door de veranderingen in de omgeving. In een ander onderzoek van Visser et al. hebben ze juist gekeken naar de hartslag en de veranderingen in de hartslag bij jonge paarden tijdens een novel object test. Daarbij hebben ze ook gekeken naar het verschil in getrainde jonge paarden en ‘groene’ jonge paarden. Ze concludeerden dat de metingen van de hartslag en de variabiliteit hiervan bij deze test iets kan zeggen over het temperament van het paard. Hoe hoger de hartslag hoe meer het dier reageert op het object. Het meten van de hartslag om iets te zeggen over het karakter van het paard wordt ook gebruikt bij het testen van potentiële politiepaarden.  

Je zou de novel object test ook bij je eigen paard kunnen doen. Je kunt hem dan het best los in een bak laten, waarna je het object in het midden van de bak plaatst. Kijk vervolgens goed naar je paard. Loopt hij op het object af of rent hij er juist voor weg? Misschien duurt het even voordat hij op onderzoek gaat en bekijkt hij het eerst rustig op een afstand. Hoe reageert hij als hij het object aanraakt, schrikt hij of gaat hij er juist mee spelen? Wellicht iets minder wetenschappelijk, maar de reactie die je paard geeft vertelt je wel iets over zijn karakter. Het kan je helpen met inschatten hoe hij bijvoorbeeld reageert op een buitenrit of op een wedstrijd. Hier kan je vervolgens rekening mee houden in je training. 

Hieronder zie je filmpjes van drie paarden Hagar, Leo & Bob en hun reacties op een gekleurde bal. Zo zie je maar: verschillende paarden, verschillende reacties.  

Reageert je paard erg schrikachtig en angstig op nieuwe objecten? Dan kun je hem ook trainen om hier anders op te reageren door middel van obstakeltraining. Wil je er meer over weten? We bieden een leuke dagtraining aan waar je met of zonder eigen paard aan deel kunt nemen!  

Bronnen:

– Van Bulens et al: link: http://www.journalvetbehavior.com/article/S1558-7878(14)00128-2/abstract
– Visser et al. link: http://www.appliedanimalbehaviour.com/article/S0168-1591(01)00177-0/abstract
– Visser et al. (link: file:///C:/Users/lotte/Downloads/Heartrate_HRV.pdf