Hengsten zijn vaak imposant om te zien door hun stevige bouw en flinke spierpartij. Deze uiterlijke kenmerken ontwikkelen zich onder invloed van het hormoon testosteron. Dit hormoon zorgt ook voor het hengstengedrag. Hierbij kun je denken aan dominantie, hinniken en schreeuwen, afgeleid raken door merries en vechten met andere paarden. Natuurlijk bestaan er brave en minder brave hengsten, maar vaak wordt er toch voor gekozen om een hengst te castreren. Zeker wanneer hij geen meerwaarde heeft voor de fokkerij en/of de sport. Een ruin heeft als voordeel dat hij meestal een socialer leven heeft. Hij kan met andere paarden naar buiten kan en ook het stallen van een ruin kan minder problemen opleveren (niet elke stal wil hengsten houden). Een aantal vragen die bij de castratie kunnen zijn zullen we in dit artikel beantwoorden.
In de praktijk zie je dat de meeste hengsten tussen de 1 en 2 jaar oud gecastreerd worden. Je kunt er ook voor kiezen om het paard later te castreren, tussen de 3 en 4 jaar oud. Als je het paard later castreert zal hij meer uiterlijke kenmerken van een hengst hebben ontwikkeld, zoals de brede hals en kaken, maar kan hij ook meer hengstengedrag behouden. Vaak worden hengsten in het voorjaar gecastreerd, omdat er dan minder insecten aanwezig zijn dan in de zomer.
Je kunt je hengst op verschillende manier laten castreren. De dierenarts controleert van tevoren of de testikels zijn ingedaald en of er geen darmen in de balzak zitten. Dit is namelijk bepalend voor de methode die hij gaat gebruiken. Je kunt er voor kiezen om je hengst thuis of op de kliniek te laten castreren. Het voordeel van de kliniek is dat er schoon en veilig gewerkt kan worden, waardoor de kans op complicaties kleiner is.
Over het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen onbedekte, halfbedekte en bedekte castratie. Een onbedekte castratie wordt meestal staand uitgevoerd waarbij de hengst een plaatselijke verdoving krijgt. Bij deze methode wordt er een snee in het scrotum (balzak) van de testikel gemaakt en wordt de testikel naar buiten gebracht. Vervolgens wordt de zaadstreng (verbinding tussen de testikel en het lichaam) gekneusd, afgebonden en doorgeknipt en kan de testikel verwijderd worden. De sneden in het scrotum worden niet gehecht zodat het wondvocht kan worden afgevoerd. Het voordeel van deze methode is dat het snel en goedkoop is en thuis kan worden uitgevoerd. Het grote nadeel is dat de kans op infecties groot is. Doordat er een open verbinding met de buikholte is kan een wondinfectie leiden tot buikvliesontsteking.
Een halfbedekt castratie lijkt veel op een onbedekte castratie, alleen wordt het paard onder volledige narcose gebracht. De operatie wordt dan ook liggend uitgevoerd. Verder wordt ook hier een snee in het scrotum gemaakt waarbij de testikel naar buiten wordt gebracht. Niet alleen de zaadstreng wordt nu afgebonden, maar ook het vlies dat uit de buikwand komt. Het voordeel hiervan is dat er geen open verbinding met de buikholte ontstaat. Vervolgens wordt de testikel afgeknipt en verwijderd. De sneden in het scrotum worden niet gehecht en groeien vanzelf weer dicht. Doordat het paard bij deze ingreep onder narcose is, kan de dierenarts goed op de hygiëne en veiligheid letten, de kans op infecties is daardoor kleiner.
Een bedekte castratie wordt net als halfbedekt onder narcose en liggend uitgevoerd, maar de ingreep werkt anders. In plaats van de testikels via het scrotum te verwijderen, worden ze hierbij via de lies verwijderd. Er worden twee kleine sneden in de lies gemaakt en hierdoor worden de zaadstrengen en testikels naar buiten gebracht. Vervolgens wordt er, net als bij de halfbedekte castratie, de zaadstreng en een deel van het vlies afgebonden en de testikels worden verwijderd. De sneden in de lies worden gehecht. Bij deze methode is het voordeel dat er een zeer kleine kans is op complicaties. Het is ook een goede methode om oudere, meer volwassen hengsten te castreren.
De nazorg die de pas geopereerde ruin nodig heeft is deels afhankelijk van de methode die is gebruikt. De paarden die onder narcose zijn geweest zullen wat tijd nodig hebben om hiervan bij te komen en te herstellen. Het is altijd belangrijk om de wond goed in de gaten te houden en er geen zwellingen ontstaan. Een manier om wondzwelling te voorkomen is door het paard in lichte beweging te houden bij voorkeur in een weiland. Een paddock of bak is minder fijn, omdat er dan makkelijk zand en vuil in de wond kan komen. Daarnaast is het belangrijk om de temperatuur van je paard in de gaten te houden. Is de wond gezwollen, heeft je paard verhoging of merk je andere dingen op? Neem dan altijd contact op met je dierenarts. Na de castratie zal de dierenarts je meer informatie en advies geven over de nazorg van je ruin
