Het lijkt misschien voor de hand liggend, maar volgens een van de internationale paardengedragsdeskundigen kun je paarden efficiënter trainen door rekening te houden met de biologische behoeftes en cognitie van paarden. Dit idee is nu de eerste van 10 trainingsprincipes opgesteld door de International Society for Equitation Science (ISES). Meer over deze trainingsprincipes lees je  hier.

“Dieren worden de reflectie van de mensen om zich heen, ze laten ons zien hoe goed de mensen hun ethologie begrijpen en in hoeverre ze dit meenemen in de training” zei Sue McDonnell, PhD, certified applied animal behaviorist en hoofd van het paardengedragsprogramma aan de universiteit van Pennsylvania. Ze presenteerde het onderwerp tijdens de ISES conferentie 2016 dat gehouden werd van 23-25 juni in Frankrijk. 

Dit principe geeft aan dat trainers rekening moeten houden met de ethologie en cognitie van het paard. In het officiële ISES document staat: “Ethologie is de wetenschap van het diergedrag dat informatie geeft over hoe dieren geëvolueerd zijn om te overleven. Cognitie verwijst naar de manier waarop dieren informatie over de wereld verwerken. Tijdens de opening van de ISES conferentie legde McDonnell uit wat dit principe inhoudt en waarom het zo belangrijk is voor de paardenwereld. “Er zijn nog steeds enorme mogelijkheden voor managers en trainers van gedomesticeerde dieren om de kennis over ethologie van dieren toe te passen en de kwaliteit van de mens-dierrelatie te verbeteren. Waaronder gezondheid en welzijn, training en management efficiëntie, veiligheid van mens en dier en productiviteit. Dit is zeker het geval voor paarden.” 

De sociale omgeving van het paard is een belangrijke ethologische factor om mee te nemen in de training en het management, zei McDonnell. Paarden vertrouwen op een stabiele sociale structuur met duidelijk aangegeven grenzen tussen de kuddeleden. Ze communiceren met extreem subtiele signalen. Als prooidieren gescheiden zijn van elkaar is dat erg stressvol. Als sociale dieren hebben zij de behoefte om dominantie en onderdanigheid te laten zien. Daarom is het belangrijk om paarden in kuddes te laten leven in de wei, waar zij deze gedragingen kunnen uiten. Hierdoor wordt niet alleen het welzijn verhoogd, maar kun je ook meer kunt bereiken in de training omdat de paarden minder gestrest zullen zijn. Ook het vinden van een geschikte paardenvriend en deze vriend in de buurt houden als ze nieuwe dingen leren, kan stress verminderen. 

Het zou ook goed zijn voor trainers om te onthouden dat prooidieren een sterk ‘paniek’ instinct hebben en geprogrammeerd zijn om panieksituaties te onthouden. Daarom adviseert ze om het risico op dit soort situaties zo klein mogelijk te maken. Helaas, vertelde McDonnell, zijn paarden ook geprogrammeerd om signalen van angst, verwarring of fysieke ongemakken zo onopvallend mogelijk te laten zien. Deze signalen maakt hen namelijk aantrekkelijk voor roofdieren. Het gevolg hiervan is dat veel mensen signalen van slecht welzijn niet herkennen en ze aannemen dat het goed gaat met een paard in niet-optimale omstandigheden. “Pijn gerelateerd gedrag kan zelfs door professionals in de gezondheidszorg verkeerd geïnterpreteerd worden als zijnde ongewenst gedrag” zei ze. Mensen die met paarden omgaan zullen niet altijd subtiele signalen op hun gevoel herkennen, maar het is iets dat ze goed kunnen leren. 

Om de paardenethologie goed te leren begrijpen is er niets beter dan het observeren van een kudde paarden in het wild. “Ik stel voor om paarden in hun natuurlijke omgeving te bekijken, zoals onze semi-wilde ponykudde in New Bolton,” zei McDonnell. “Doordat ik toegang heb tot deze kudde ben ik me zo bewust geworden van het feit dat er zo veel te leren is door enkel het kijken naar paarden. Zelfs twee of drie dagen observeren kan het je allemaal duidelijk maken.” 

Wat betreft de cognitie zouden mensen in gedachten moeten houden, dat de intelligentie van een paard een functie is van zijn evolutie. Ze leren daarom niet hetzelfde als mensen of andere dieren, maar dit maakt hen niet minder intelligent. “Paarden zijn ontzettend slim in bepaalde dingen” zei McDonnell. “We hoeven een fout maar een of twee keer te maken en het paard onthoudt dit en leert ervan.” Het nadeel is dat wanneer paarden leren van onze fouten, ze vaak dingen leren die wij niet willen dat ze leren. Het zou daarom verkeerd zijn om ze als onintelligent te bestempelen, terwijl ze het ongewenste gedrag laten zien dat wij ze, door onze fouten, hebben aangeleerd. “Door antropomorfisme noemen we een paard misschien ‘stout’, ‘slecht’ of ‘een rotzak’ en dat kan leiden tot ongepast en oneerlijk gedrag tegenover het paard,” zei McDonnell. “Het is een van de vloeken van het leren, wanneer je je eindelijk realiseert dat de onjuiste reactie van het paard volledig aan jouw eerdere onjuiste reactie te wijden is. Dit zeg ik niet om ons schuldig te laten voelen, maar het is belangrijk om te herkennen dat het veel makkelijker is om ons eigen gedrag te veranderen dan om onze paarden te vertellen wat we willen dat ze doen.” 

Paarden zijn uitstekende leerlingen, zei McDonnell. Als we aandacht besteden aan hun unieke cognitieve mogelijkheden en hun ethologische behoeftes, kunnen we zorgen voor welzijnsvriendelijke en zeer efficiënte training. En dat is waar ‘horsemanship’ werkelijk om gaat!