De meeste paardeneigenaren leren al snel dat paarden communiceren met lichaamstaal. Bijvoorbeeld het waarschuwend optillen van een hoef ontbloten van de tanden waardoor duidelijk wordt dat het paard iets niet zo fijn vindt. Maar ook onderdelen van het hoofd, zoals de stand van de oren, kan iets zeggen over de gemoedstoestand van een paard. Een onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk geeft inzicht in hoeverre paarden het gezicht gebruiken in de communicatie met kuddegenoten.

Voor sociale dieren is het belangrijk om te weten waar je groepsgenoten hun aandacht op hebben gevestigd. Als een van deze individuen een roofdier ziet, dan wil je dit namelijk zo snel mogelijk weten om je overlevingskans te vergroten. In voorgaande onderzoeken is er gekeken naar het hoofd en de ogen, maar hebben geen rekening gehouden met de beweeglijke oren die veel zoogdieren hebben. Daarnaast worden er bij gehouden paarden regelmatig delen van het hoofd bedekt, zoals bij vliegenmaskers. Daarom hebben Jennifer Wathan (een PhD student) en Karen McComb (BCs, PhD, professor diergedrag en kennis aan de universiteit van Sussex Engeland) een onderzoek ontworpen waarbij is gekeken naar de invloed van de hoofdpositie, ogen en oren in de communicatie tussen paarden.

Hiervoor hebben zij levensgrote foto’s van paardenhoofden afgedrukt. Op deze foto’s was een paard te zien dat of niks bedekt had, of zijn oren of zijn ogen bedekt had. Om deze delen te bedekken hebben zij gebruik gemaakt van een soort vliegenmaskers. Deze foto’s werden vervolgens bij een emmer voer gehangen. De paarden op de foto konden met het hoofd naar de emmer toe worden geplaatst (kijkend naar het voer), of juist met het hoofd er van af. Er werden testpaarden los gelaten in de bak en de onderzoekers keken uit welke emmer de paarden gingen eten. Zo kon er worden onderzocht welke gezichtskenmerken de voedselkeuze van de paarden leken te sturen.

Het team ontdekte dat de testpaarden in 75% van de gevallen voor de emmer kozen waarbij de modelpaarden niets bedekt hadden. De onderzoekers zeiden dat wanneer het modelpaard de oren of ogen bedekt had, de keuze van emmer willekeurig was. Wathan zei dat haar team verbaasd was dat het staren naar een emmer (dus met het hoofd richting de emmer) belangrijk bleek te zijn, omdat de ogen van een paard aan de zijkant van het hoofd zijn geplaatst. Maar verrassender was dat paarden hun oren gebruikte om te communiceren, zei ze.

“We ontdekte dat bij paarden, de positie van de oren een cruciaal visueel signaal was waar andere paarden op reageerden” legde ze uit. “Eigenlijk moesten de paarden de gedetailleerde gezichtskenmerken van zowel de ogen als de oren zien voordat ze de hoofdrichting van een paard gebruikte om te helpen in hun keuze. “Gevoeligheid voor de richting van aandacht van anderen is een van de fundamentele vaardigheden in communicatie” voegde Wathan toe. “Het snel op kunnen pikken waar een ander individu zijn aandacht op heeft gevestigd, kan je voordelen geven dat je kans op overleven vergroot.” Dit is gewoon de basis van meer complexe communicatie en socialisatie.

Dus wat betekent dit voor gedomesticeerde paarden? Wathan zegt dat eigenaren de communicatie van paarden kunnen beïnvloeden wanneer zij bepaalde delen van het hoofd bedekken als onderdeel van de uitrusting. “Het is het overwegen waard wanneer je bepaalde managementkeuzes maakt” zei Wathan. “Bijvoorbeeld, hoe erg is een paard allergisch voor vliegen? En hebben zij echt het vliegenmasker nodig? In de toekomst zou het interessant zijn om verder te onderzoeken in hoeverre deze maskers een invloed hebben op de communicatie met andere paarden in de wei, of zelfs met mensen.”

Het onderzoeksartikel kun je hier lezen.