Vrijwel alle paardendierenartsen zijn bekend met de risico’s die gepaard gaan met het behandelen van hun patiënten. Bange of gewonde paarden, paarden met negatieve ervaringen of paarden die juist nog helemaal geen ervaring hebben kunnen schade toebrengen aan mensen, andere dieren of materiaal.

“Dierenartsen zouden veel veiliger kunnen blijven tijdens hun behandelingen als ze zouden toepassen wat onderzoekers geleerd hebben over paardengedrag” zegt Gemma Pearson (BVMS, MRCVS, equine veterinary intern at the Royal Dick Veterinary Equine Practice in Edinburgh, Schotland). Pearson heeft dit onderwerp gepresenteerd op het ISES in Edinburgh in 2012.

“Het kost in het begin iets meer tijd, maar als we de leertheorieën op de juiste wijze inzetten kunnen we angst bij het paard voorkomen tijdens de behandeling door de dierenarts.”

“Leertheorie verwijst naar de onderzoeken die hebben geleid tot een beter begrip van de wijze waarop paarden leren, zich gedragen en reageren. Er zijn twee trainingstechnieken, negatieve bekrachtiging en ‘overshadowing’, die goed kunnen worden ingezet bij uitdagende veterinaire patiënten” zegt Pearson.

In een studie, die geleid werd door Pearson aan de Royal Dick Veterinary Equine Practice, vond Pearson duidelijke verbetering in het gedrag van het paard tijdens onderzoeken en behandelingen wanneer deze trainingstechnieken werden toegepast. “In plaats van de praam te gebruiken kunnen we deze paarden ook leren om zelf rustig te blijven tijdens de behandeling”.

Negatieve bekrachting is volgens Pearson een goede techniek om in te zetten bij paarden die bang zijn om bijvoorbeeld een onderzoeksruimte in te gaan. Aangezien sommige patiënten om medische redenen geen voer mogen hebben is positieve bekrachtiging met het gebruik van voedsel als beloning simpelweg geen oplossing.

“Het doel is om het paard te leren mee te lopen, te stoppen en achterwaarts te gaan met een vriendelijk tikje op de schouder waar je direct mee stopt zodra het paard voorwaarts beweegt. Door deze techniek steeds te herhalen kostte het ons niet veel tijd. Binnen tien minuten liep een paard rustig naar binnen dat voorheen absoluut weigerde de onderzoeksruimte in te gaan” zegt Pearson.

Paarden met angst voor naalden kun je goed helpen door een techniek die Pearson ‘overshadowing’ noemt. Het idee is gebaseerd op het afleiden van de aandacht van hetgeen waar het paard bang voor is door hem bezig te houden met een andere opdracht. Door het paard iets simpels te vragen (zoals voorwaarts lopen en direct daarna achterwaarts gaan) op het moment dat de dierenarts op het paard af loopt zal het paard de naald eerder gaan accepteren.

“De kunst is om het punt te vinden waarop het paard het nog net kan accepteren en op dat punt te starten. Vaak is het al voldoende dat de dierenarts alleen in de buurt van het paard staat” zegt Pearson. “Stap voor stap kun je door het gebruik van deze techniek doorwerken tot je een huidplooi op kunt tillen voor de injectie”.

Gestreste paarden hebben meestal een erg hoge spierspanning in de hals waardoor het prikken niet alleen moeilijk, maar ook pijnlijk is. “Een ontspannen paard hebben is dus beter voor iedereen” voegt Pearson toe.

Wel waarschuwt Pearson dat niet alle paarden geschikt zijn voor het gebruik van deze technieken. Bijvoorbeeld paarden met extreme pijn die direct geholpen moeten worden. Ook paarden met botbreuken of peesproblemen kun je beter niet meer dan strikt noodzakelijk belasten.

Door het afnemen van een enquête onder mensen die werken met paarden in de gezondheidszorg ontdekte Pearson dat de meeste respondenten vonden dat ze regelmatig om moeten gaan met moeilijke dieren die verwondingen konden veroorzaken. “Een deel van deze respondenten liepen ook daadwerkelijk een blessure op het afgelopen jaar waarbij sommigen zelfs vijf keer binnen één jaar gewond raakten.”

Veel dierenartsen maken zich zorgen over het tijdsaspect van deze training en denken “het moet nu gewoon even gebeuren” zegt Pearson. “Maar het gebruik van deze methoden kost uiteindelijk echt niet meer tijd. We zouden ze moeten integreren in de dierenartsopleidingen en de hele veterinaire wereld in het algemeen om de veiligheid te verbeteren.”