Afgeschuurde staart en manen, volledig ingepakte paarden, tientallen middeltjes in de zadelkast… Zomereczeem is voor veel paarden, maar ook voor hun eigenaren, een vervelende aandoening. Ondanks het bij veel paarden voorkomt, is er nog geen ideaal geneesmiddel beschikbaar. Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen, of middelen die je kunt gebruiken, maar het is per paard afhankelijk wat wel of niet werkt. In dit artikel leggen we uit wat zomereczeem precies is en wat je er eventueel aan kunt doen om de jeuk te bestrijden. 

Zomereczeem wordt ook wel staart- en manen eczeem of Sweet-itch genoemd. Het is een aandoening die veel jeuk bij het paard kan veroorzaken met als gevolg dat het paard kan gaan schuren. Dit kan leiden tot afgebroken haren van de staart en manen of, in ernstige gevallen, flinke wonden bij de staart en manen. 

De hoofdoorzaak van zomereczeem ligt bij de beet van de vrouwelijke Culicoïde mug (Culicoïdes Robertii). De muggen vliegen over het algemeen alleen als de temperatuur boven de 5 graden celcius ligt. Ze verschijnen dus zo rond april/mei en verdwijnen rond oktober/november. Elk paard wordt wel eens gestoken door deze mug, maar paarden met zomereczeem zijn hier allergisch voor. Deze muggen komen voornamelijk voor in de buurt van waterrijke gebieden, zonder al te veel wind. De vrouwtjes gebruiken het bloed van het paard om eieren te produceren. Om het bloed te prikken kiezen ze de plekken rond de staart en manen, soms ook de buiknaad, omdat de huid hier zachter is. Voordat ze het bloed gaan zuigen komt er wat speeksel vrij en juist het speeksel is datgene waar paarden een allergische reactie op kunnen hebben. In principe kan elk paard last krijgen van zomereczeem, maar een aantal rassen zijn hier gevoeliger voor dan anderen (zoals Haflingers, Fjorden, Friezen). Ook erfelijkheid lijkt invloed te hebben op het wel of niet ontwikkelen van zomereczeem. Daarnaast kan een verminderde weerstand ervoor zorgen dat de allergische reactie van het paard heftiger is. 

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak en behandeling van zomereczeem. Zo heeft de Wageningen University in samenwerking met de Universiteit Utrecht vijf jaar lang onderzoek gedaan. Hierdoor zijn ze een stap dichterbij methodes voor de diagnose, vermindering en behandeling van zomereczeem gekomen. Zo zijn ze er achter gekomen dat gezonde paarden een andere afweerreactie hadden dan paarden die gevoelig zijn voor zomereczeem. De reactie van gezonde paarden helpt tegen het ontwikkelen van de symptomen. In de testen zijn ze op zoek gegaan naar de allergenen (specifieke eiwitten) in het speeksel van de mug, zodat ze hiermee een bloedtest konden ontwikkelen. Met deze bloedtest kan in 9 van de 10 gevallen worden aangetoond of een paard zomereczeem heeft. Daarnaast bieden de allergenen kansen voor het ontwikkelen van een therapie zodat de allergische reactie van het paard minder heftig zal zijn. Wil je meer lezen over deze onderzoeken? Klik dan hier: http://www.wageningenur.nl/nl/nieuws/Staart-en-maneneczeem-steeds-verder-ontrafeld.htm 

Als een paard last heeft van zomereczeem kun je een aantal dingen doen. De muggen zijn het meest actief rond zonsopgang en zonsondergang. Het kan dan helpen om je paard in die tijd op stal te houden. Soms worden ook de paarden op stal nog gestoken. Je kunt er dan voor kiezen om zeer fijn gaas voor de stalramen de hangen, zodat de muggen niet (makkelijk) naar binnen komen. Het kan ook helpen om een ventilator in stal op te hangen, aangezien de muggen niet van wind houden. Als het paard naar buiten gaat kan een eczeemdeken uitkomst bieden. Het is dan wel belangrijk dat de hals en staartwortel ook goed bedekt zijn. Deze dekens hebben het meeste effect als ze continu gedragen worden nog voordat ze muggen actief zijn, tot ze weer verdwijnen (van maart tot eind oktober). Als je de deken gaat gebruiken terwijl het paard al last heeft van jeuk, zal het effect minder zijn en zal het paard blijven schuren. Daarnaast kan het helpen door je paard op een open, winderige weide te zetten. Hier vliegen de muggen minder. Ook in de voeding kun je aanpassingen doen om het probleem eventueel te verminderen. Voer het paard niet te veel krachtvoer en voer bij voorkeur krachtvoer zonder melasse. Vitamine E en C zorgen voor een goede weerstand en helpen afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen. Mineralen zoals koper, mangaan en zink zijn belangrijk voor een gezonde huid. Uit onderzoek blijkt ook dat lijnzaadolie kan helpen bij het verminderen van de jeuk, lees hier meer over het onderzoek: http://www.voervergelijk.nl/informatie/139/omega-3-en-lijnzaadolie-bij-zomereczeem 

Verder bestaan er allerlei verschillende middeltjes en producten die als doel hebben de symptomen van het zomereczeem te verminderen of te voorkomen. Of het middel werkt, en in hoeverre het middel werkt, is erg afhankelijk van je paard. Vaak is dit gewoon een kwestie van uitproberen. Op deze pagina staat een lijst van middelen die ontwikkeld zijn voor zomereczeem: http://www.zomereczeem.info/pages/zomereczeem-behandelen/uitwendig.php 

Ook in het geval van zomereczeem geldt dat voorkomen van de symptomen beter is dan genezen. Dus als je weet dat jouw paard last heeft van zomereczeem is het verstandig om op tijd te beginnen met preventiemaatregelen, zoals het opdoen van een eczeemdeken. Heeft je paard al erg last van jeuk en/of heeft hij al wonden? Neem dan contact op met je dierenarts om naar de beste oplossing te zoeken.