Vaak wordt er aangeraden om het gebit van je paard minimaal één keer per jaar te laten controleren door een paardentandarts of gebitsverzorger. Je vraagt je misschien af waarom dit nodig is, aangezien paarden in de natuur zich ook prima redden zonder gebitsverzorger. Onze gedomesticeerde paarden leiden vaak niet meer zo’n natuurlijk leven als paarden in het wild. Zij zullen daarom eerder ‘gedomesticeerde’ hulp van ons nodig hebben, net als de hoefsmid. In dit artikel leggen we uit waarom gebitsverzorging belangrijk is en waar je op kunt letten. 

Het gebit is een belangrijk onderdeel van het verteringsstelsel van een paard. Met de snijtanden kan het eten worden afgesneden en met de kiezen wordt het in kleine stukken vermalen. De kiezen van een paard slijten geleidelijk af tijdens het eten. Dit is geen enkel probleem want de kiezen van een paard zijn hoogkronig, dit betekent dat ze als het ware doorgroeien. In natuur gebeurt dit over het algemeen zonder problemen. Het rantsoen en de eethouding van de paarden zorgen ervoor dat de kiezen gelijkmatig afslijten en het gebit gezond blijft. Bij onze gedomesticeerde paarden zijn de omstandigheden meestal wat anders dan bij de paarden in de natuur. Door het voeren van hooi en brokken maken de paarden minder en kleinere kauwbewegingen. Daarnaast eten ze vaak in een andere houding, doordat voerbakken en hooinetten boven de grond worden geplaatst. Dit kan ervoor zorgen dat kiezen ongelijkmatig afslijten en er haken ontstaan die pijnlijk zijn voor het paard. 

Naast haken kan een paard ook andere problemen met zijn gebit krijgen. Jonge paarden kunnen last hebben bij het wisselen van de tanden en kiezen, waarbij er ‘doppen’ ontstaan. Oudere paarden kunnen door ouderdom bijvoorbeeld meer ruimte tussen de tanden krijgen (diastase) of kunnen er tanden los gaan zitten. Maar een paard kan ook aangeboren gebitsafwijkingen hebben die voor problemen zorgen. Je kunt een gebitsprobleem herkennen aan (een van) de volgende symptomen: 

–        Krachtvoer laten vallen en/of proppen maken van ruwvoer 

–        Stinkende adem 

–        Hoofd scheef houden tijdens het eten 

–        Gewichtsverlies 

Daarnaast kunnen paarden met gebitsproblemen ook symptomen laten zien tijdens het rijden. 

–        Bit niet of moeilijk in willen doen 

–        Hoofd schuin houden of schudden tijdens het rijden 

–        Moeite met aanleuning, hangen op één teugel 

–        Steigeren, staken 

–        Tong uit de mond of over het bit 

Op het moment dat je vermoedt dat je paard een gebitsprobleem heeft is het verstandig om een gebitsverzorger of paardentandarts in te schakelen. Zoals we hierboven al kort even aangaven, kun je het gebit ook jaarlijks laten controleren ter preventie van eventuele problemen. Als je iemand inschakelt is het erg belangrijk om te kijken naar welke opleiding(en) die persoon gevolgd heeft. Er is namelijk een verschil tussen een paardentandarts en een paardengebitsverzorger. Een paardentandarts is een gespecialiseerde dierenarts (officieel mogen zij zich geen paardentandarts noemen, maar een tandheelkundige dierenarts). Dit heeft als voordeel dat hij bevoegd is bepaalde ingrepen te doen, zoals kiezen trekken en verdovingen toe te dienen. 

Een gebitsverzorger is daarentegen geen beschermd beroep. Dit houdt in dat iedereen zich gebitsverzorger mag noemen ook als hij/zij geen enkele opleiding of cursus hiervoor heeft gedaan. Hierbij is het dus van belang om te kijken of iemand professioneel is en opleidingen heeft gevolgd. Omdat gebitsverzorgers geen veterinaire achtergrond hebben mogen zij alleen het gebit verzorgen, bijvoorbeeld door kiezen te vijlen. Sinds 2010 is de Nederlandse Vereniging voor Gebitsverzorging bij het Paard opgericht. Zij zijn onder andere bezig met de certificering van gebitsverzorgers. Op de site is er een lijst met gebitsverzorgers die zich hebben aangesloten bij de vereniging (www.nvvgp.nl/). 

Het voorkomen van gebitsproblemen is fijner dan ze te moeten genezen of behandelen. Naast een preventieve jaarlijkse controle, is het ook belangrijk om in het dagelijkse leven van het paard rekening te houden met zijn gebitsgezondheid. Zorg dus voor voldoende ruwvoer van goede kwaliteit, die een wat grove structuur heeft zodat het paard goed moet kauwen. Voer het bij voorkeur op de grond, zodat het paard in zijn natuurlijke eethouding eet. Door het omlaag brengen van zijn hoofd komt de onderkaak namelijk iets naar voren, waardoor de kiezen precies op elkaar passen.