We proberen steeds meer over paarden te leren en te begrijpen, om zo de omgang met elkaar te verbeteren. Een fascinerend onderdeel hiervan is het gedrag van paarden. Door je te verdiepen in het gedrag, kun je iets over de gemoedstoestand van een paard zeggen. Je kunt bijvoorbeeld leren zien waar zijn aandacht op is gericht, of hij ergens pijn heeft of dat hij angstig is. In deze reeks artikelen gaan we in op het gedrag van paarden en leggen we per artikel een bepaalde gedraging of gedragscategorie uit. In dit artikel lees je meer over bijtgedrag.

Een paard dat naar mensen bijt is meestal liever niet iets dat je wilt. Het kan voor vervelende situaties en blauwe plekken zorgen. Om te voorkomen dat een paard gaat bijten, of om het bijtgedrag te hertrainen, is het belangrijk om te weten waar het gedrag vandaan komt en waar het voor dient.

In de natuur kan bijten om verschillende redenen worden ingezet. Het kan agressief gedrag zijn, waarbij het bijten wordt gebruikt als vechttechniek. Dit zie je vooral bij hengsten onderling, waarbij de hengsten elkaar meestal in de manenkam of benen beetpakken. Het kan worden ingezet bij het bepalen van de rangorde. Bij het bepalen van de rangorde wordt gebruik gemaakt van de regel ‘wie beweegt, bepaalt’. Het paard dat de vier benen van het andere paard kan bewegen, staat hoger in rang. De paarden bewegen elkaar door middel van lichaamstaal, waarbij bijten of dreigen te bijten gebruikt kan worden.

Zeker in de omgang tussen hengsten onderling, zul je best wel eens bijtgedrag zien.

Paarden kunnen ook  spelend bijten, je ziet dit vooral bij jonge hengsten. Op deze manier oefenen ze hun tactieken voor als ze straks volwassen hengsten zijn en de confrontatie met andere hengsten aangaan. Dit spelgedrag zie je al bij veulenhengsten vanaf vier weken. Het verschil met het agressief bijten is dat de paarden zachter bijten, de oren zijn meer naar voren gericht en het geheel er minder serieus maar speelser uitziet. Je zult dit gedrag bij merries niet vaak tegenkomen, omdat dit voor hen niet zo van belang is als voor hengsten. Een andere vorm van het zachte bijten zie je bij het groomen. Groomen is poetsgedrag, waarbij twee paarden elkaar voornamelijk op de schoft knabbelen.

In de omgang met mensen kunnen er verschillende oorzaken zijn waardoor het paard is gaan bijten. Het kan zijn dat het komt door een fysiek ongemak, zoals rugpijn, waardoor hij gaat bijten tijdens het opzadelen of aansingelen. Bij koliek zie je ook wel eens dat het paard richting zijn buik bijt vanwege de pijn. Het paard kan ook een slechte ervaring met de mens hebben, waardoor hij bijten bijvoorbeeld is gaan gebruiken als verdedigingsmiddel. Je ziet ook regelmatig dat bijten (onbewust) is aangeleerd. Wanneer je bijvoorbeeld je paard eten voert uit je hand, kan het gebeuren dat hij je gaat lichaam verbinden aan het krijgen van voer wat het bijtgedrag kan stimuleren.

Heb jij een paard dat snel bijtgedrag laat zien? Dan kun je eens proberen hem een tijdje geen eten uit je hand te geven, maar van de grond of uit een voerbak. Grote kans dat het bijtgedrag afneemt!

Tips
Heb jij een paard dat bijt? Voer dan niets uit je hand! Als je het paard iets lekkers wilt geven, leg het dan klaar in zijn voerbak of in een emmer. Bijt je paard bij het aansingelen of opzadelen? Dan kan het verstandig zijn om je paard te laten controleren door een dierenarts of andere rug deskundige, voordat je het gedrag wilt gaan hertrainen. Je moet zeker weten dat hij geen pijn heeft.

Zorg er daarnaast altijd voor dat je het hoofd van een bijtend paard uit jouw persoonlijke houdt. Het slaan van je paard zou averechts kunnen werken. Geef hem bijvoorbeeld een correctie op het halster door zijn hoofd bij je vandaan te halen en een paar passen achteruit te zetten. Belangrijk bij het hertrainen van een bijtend paard is je timing en consequent zijn. En let altijd op je eigen veiligheid!